Astrantia major, czyli jarzmianka większa, przyciąga wzrok kwiatami o niezwykłej budowie – liczne, najczęściej biało-różowe baldaszki tworzą kopułkowate kwiatostany otoczone u podstawy pergaminową kryzą tzw. pokrywek. Te ostatnie mogą być białe, zielonkawe, różowe, a nawet czerwone. Ta delikatna bylina o niewielkich wymaganiach pięknie wygląda posadzona w grupach.

Opis rośliny

W Polsce roślina ta jest uważana za gatunek rodzimy i występuje w południowej części kraju. Jest charakterystyczna dla lasów liściastych oraz wilgotnych łąk. Odmiany różnią się wysokością, dorastając maksymalnie do 90 cm. Pojedyncze kwiatki zbudowane są z pięciu białych lub różowych płatków i tworzą baldaszki. Bylina ma dekoracyjne liście osadzone na długich ogonkach. Blaszki liściowe są głęboko powcinane, dłoniaste, o ząbkowanych brzegach. Liście mają najczęściej jednolicie zielone zabarwienie, u odmiany Sunningdale Variegated obrzeża liści są kremowożółte. Okres kwitnienia przypada na późną wiosnę i lato – od końca maja do sierpnia.

Jarzmianka lubi półcień

Nie tak wiele jest kwitnących roślin, które nadają się do obsadzenia cienistych części ogrodu. I jest to problem nie tylko początkujących ogrodników. Na szczęście funkie czy żurawki nie wyczerpują puli atrakcyjnych gatunków preferujących cień. Jarzmianki ( o których tutaj jest mowa), brunnery, epimedia czy tiarelle wniosą swoją obecnością barwne akcenty do zielonej monotonii słabo oświetlonych zakątków. Ale jarzmianki udadzą się nie tylko w półcieniu – te byliny możesz również z powodzeniem posadzić na stanowiskach o większym nasłonecznieniu, co jednak w konsekwencji pociągnie za sobą konieczność częstszego kontrolowania wilgotności podłoża. Dobrym rozwiązaniem będzie wówczas podsypanie bylin na przykład warstwą kompostu lub przygotowanej samodzielnie ziemi liściowej. Taka ściółka doskonale zabezpieczy glebę przed nadmiernym wysychaniem poprzez ograniczenie parowania wody z podłoża. Przy okazji taki zabieg dostarczy roślinom również substancje odżywcze.

Pozostałe wymagania

Warunki świetlne to jedno, ale omówienia wymagają jeszcze pozostałe czynniki niezbędne do prawidłowego rozwoju rośliny. Po pierwsze : jarzmianka preferuje gleby przepuszczalne, żyzne i próchnicze, zawsze lekko wilgotne, lecz nie mokre. Po drugie : roślina nie uda się na podłożu suchym i piaszczystym. Ponadto bylina lubi ziemię o odczynie obojętnym, jest całkowicie mrozoodporna i nie trzeba jej okrywać na zimę.

Rozmnażanie roślin

Jarzmianka doskonale rozmnaża się za pomocą nasion, co czasem daje skutki odwrotne do oczekiwanych. Innymi słowy, zbyt obfity samosiew zapewni nam więcej nowych roślin, niż potrzebujemy. Aby do tego nie dopuścić, musisz na bieżąco usuwać przekwitające kwiatostany, hamując tym samym proces dojrzewania nasion. Tych ostatnich nie możesz z kolei zbyt długo przechowywać, ponieważ bardzo szybko tracą zdolność kiełkowania. W kolejnym sezonie nie będziesz już z nich miał żadnego pożytku. Rośliny, które się rozrosły możesz rozmnożyć przez podział, a najlepszą porą do przeprowadzenia tego zabiegu jest wiosna.

Jarzmianka – Szkodniki i choroby

Młode pędy roślin są niestety przysmakiem ślimaków. Aby uchronić te piękne byliny przed żarłocznymi szkodnikami, zastosuj preparat ekologiczny. Jarzmianki atakowane są również przez mszyce oraz miniarki. Są to muchówki, których larwy wygryzają korytarze pod górną skórką liści. Astrantia jest rośliną odporną na choroby.

Zastosowanie jarzmianki

Jarzmianka doskonale nadaje się do nasadzeń, w których jest towarzystwem dla innych roślin. Na przykład zestawienie jarzmianek z różami, bodziszkami, czosnkami ozdobnymi czy łubinami sprawi, że rabatowe kompozycje zyskają lekkość i pewną dozę tajemniczości. W półcieniu, w którym najlepiej zaprezentują się odmiany o jasnych kwiatach, świetnym partnerem dla Astrantii będzie przywrotnik. Jeśli jesteś szczęśliwym posiadaczem oczka wodnego i szukasz ciekawych roślin do jego obsadzenia, pomyśl o jarzmiance. To będzie przysłowiowy strzał w dziesiątkę. W bukietach jarzmianka świetnie pełni rolę przybrania dla roślin o dużych kwiatach. W suchych kompozycjach, po uprzednim wysuszeniu w ciemnym i przewiewnym miejscu, wciąż zachowuje barwę charakterystyczną dla świeżych kwiatów.

Jeśli chciałbyś, aby twoje jarzmianki zakwitły ponownie w tym samym sezonie, przycinaj na bieżąco przekwitające kwiatostany. W ten sposób, późnym latem, jeszcze raz będziesz się cieszył nienarzucającą się obecnością tych subtelnych bylin.