Zwykły niezwykły czosnek niedźwiedzi

las pełen czosnku niedźwiedziego

Białe obłoczki czosnku niedźwiedziego jeden obok drugiego to magiczny widok. Po kwitnieniu ta niepozorna roślina stopniowo zanika. Aż do następnego roku, następnego spektaklu, wzbudzającego zachwyt, tak jak cała wiosna, której jest wizytówką. Przeczytaj więcej o tej niezwykłej roślinie.

Skąd wzięła się nazwa czosnku niedźwiedziego

Istnieje parę teorii na temat pochodzenia nazwy rośliny. Według jednej z nich niedźwiedzie po zakończeniu snu zimowego spożywają czosnek, aby oczyścić organizm po letargu i nabrać sił. Inna mówi, że w czasach pogańskich czczono niedźwiedzie z powodu ich siły, stąd rośliny mające szczególnie mocne właściwości lecznicze nazywano ich imieniem. A Rzymianie przed dwoma tasiącami lat nazywali czosnek Allium ursinum, czyli właśnie niedźwiedzi.

Czosnek jako roślina chroniona

Do 2014 roku czosnek niedźwiedzi objęty był ścisłą ochroną. W chwili obecnej jest zaliczany do gatunków podlegających ochronie częściowej i może być zbierany ręcznie na obszarze województw: śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego, czyli tam, gdzie na terenie Polski występuje najliczniej. Przy zbiorze nie należy uszkadzać części podziemnych i z jednej rośliny zrywać nie więcej niż 1-2 liście. Roślina potrzebuje pozostałych do procesu fotosyntezy, czyli pobierania wody i dwutlenku węgla z otoczenia, aby wykorzystać te składniki do budowy cebul. Czosnek niedźwiedzi to mieszkaniec runa wilgotnych lasów liściastych.

Zastosowanie czosnku niedźwiedziego

Poza walorami ozdobnymi czosnek niedźwiedzi jest cenną rośliną jadalną. Można przygotowywać z jego dodatkiem sałatki, masła ziołowe, zupy czy pesto. Częścią nadającą się do spożycia są tu przede wszystkim liście, które zrywamy zanim roślina zakwitnie. Wraz z pojawieniem się kwiatów liście robią się łykowate i spada w nich zawartość cennych substancji mineralnych oraz witamin. A cennych składników zawiera ten kuzyn zwykłego czosnku wiele: już 100 g czosnku niedźwiedziego pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C w 150%. Wspominieć należy tu również o czosnku jako źródle witaminy A, żelaza, potasu, witamin z grupy B i przede wszystkim siarki, odpowiedzialnej za działanie odtruwające, ruchomość stawów oraz będącej budulcem białek i enzymów.

Inne jadalne części rośliny

Nie tylko liście czosnku możemy wykorzystać w kuchni. Praktycznie cała roślina jest jadalna. Pączki kwiatowe możemy marynować jak kapary lub posypać nimi przygotowywane dania. Po przekwitnięciu kwiatostanów możemy również wykorzystać tworzące się zielone nasiona. Są one całkowicie jadalne i mają lekki posmak pieprzu. Z drobno pokrojonych liści lub cebul można sporządzić leczniczą nalewkę. Cebule w przeciwieństwie do liści zbiera się późnym latem lub jesienią.

Podobieństwo do roślin trujących

Jeśli będziesz zbierać liście czosnku w naturze, proszę uważaj, aby nie pomylić go z niekwitnącymi roślinami trującymi. Chodzi tu o konwalię majową lub zimowit jesienny. Sposób, aby pocierać liście w celu wyczucia specyficznego czosnkowego zapachu nie zawsze jest skuteczny. Woń czosnku utrzymuje się na skórze dłużej i z tego względu ten test nie zawsze działa. Jeśli weźmiemy do rąk kolejną roślinę, która czosnkiem nie jest to poczujemy mimo wszystko czosnek. Ważną wskazówką jest budowa i wygląd liści. U czosnku wyrastają one pojedynczo z cebuli, u konwalii na ogonkach liściowych liście osadzone są parami. Liście zimowitu tworzą rozetę i wyrastają bezpośrednio z ziemi. Spodnia strona liści czosnku jest matowa, u konwalii błyszcząca. Liście zimowitu mają zarówno wierzchnią, jak i spodnią stronę liści błyszczącą.

Czosnek niedźwiedzi w ogrodzie

Jeśli chciałbyś, aby czosnek niedźwiedzi zadomowił się w Twoim ogrodzie, zadbaj o warunki, które ma w swoim naturalnym środowisku. Wilgotne podłoże, zacienienie, czyli stanowisko pod koronami drzew lub krzewów liściastych. Gleba żyzna, próchniczna o odczynie lekko kwaśnym jest idealna dla tej rośliny. Jeśli wiosna będzie sucha, konieczne może być podlewanie. Liście pojawiają się już w marcu, natomiast pora kwitnienia przypada na maj. Nasiona dojrzewają pod koniec czerwca. Gdy robi się coraz cieplej roślina obumiera – zanikają jej części nadziemne.

Rozmnażanie czosnku

Roślina bardzo łatwo romnaża się za pomocą licznie wytwarzanych nasion. Jeśli spóźnisz się z ich zbiorem, same się rozsieją. Innym sposobem rozmnożenia czosnku jest wykopanie części cebul i przesadzenie ich w inne miejsce, gdzie będą mogły się swobodnie rozrastać. Bardzo ważne, aby cebule po wykopaniu zabezpieczyć przed utratą wilgoci. Najlepiej sadzić je od razu na nowe miejsce lub przetrzymać w wilgotnym podłożu. Cebule i korzenie roślin (których nie należy usuwać) są wrażliwe na przesuszenie. Wyschnięte mogą się nie przyjąć.